زبان جاوا اسکریپت و استفاده آن در طراحی صفحات وب

سلام خدمت شما دوستان عزیز، در این مطلب می خواهیم آموزش زبان جاوا اسکریپت در طراحی صفحات وب و اصول استفاده از کدهای برنامه نویسی آن را در ساخت اجزاء صفحات وب را بررسی کنیم.

در سلسله آموزش های مربوط به زبان جاوا اسکریپت سعی داریم از ابتدا شروع به آموزش کنیم و مباحث مختلف را با ذکر کد برنامه نویسی مربوط به آن همراه با مثال خدمت شما از سطح مبتدی تا پیشرفته معرفی کنیم.

معرفی زبان جاوا اسکریپت

در قسمت آموزش HTML ، با زبان طراحی صفحات وب آشنا شدید. به وسیله امکانات زبان HTML ، می توان انواع صفحات وب را با کلیه اجزای مورد نیاز از قبیل نوشته ها ، جداول ، تصاویر ، فرم ها و … را ایجاد کرد. اما HTML صرفا یک زبان طراحی است و توانایی برنامه سازی ، کنترل فرم ها ، پاسخ به رویدادهای برنامه و عملکرد کاربر و … را ندارد.

به همین دلیل باید از یک زبان برنامه نویسی در صفحات وب استفاده کرد. Java Script یکی از زبان های برنامه نویسی اسکریپتی است ، که اولین بار توسط شرکت Netscape Communicator عرضه کننده مرورگر معروف Netscape ارائه شد و امروزه متداولترین زبان اسکریپت نویسی صفحات وب است.

توجه : قبل از مطالعه قسمت آموزش Java Script ، شما باید به طور کامل با زبان HTML و به خصوص تگ آشنا باشید.

جاوا اسکریپت چیست؟

جاوا اسکریپت دقیقا یک زبان برنامه نویسی سمت مشتری (Client) برای پویا شدن و ایجاد انعطاف بیشتر کدهای Html هست . Client یا سمت مشتری بودن جاوااسکریپت به این معنیه که کدهای جاوا اسکریپت توسط کامپوتر کاربر تفسیر و اجرا میشن و نه به وسیله ی سرورهای دیگه.

کدهای جاوا اسکریپت می تونن بین کدهای Html قرار بگیرند و قابلیت های زیادی رو به یک صفحه ی اینترنتی اضافه کنن. بهتر بگم شما با کدهای Html فقط می تونید صفحاتی ایستا داشته باشید.

یعنی در Html کاملا تعیین شده که فلان تگ فلان چیز رو در مرورگر نمایش میده . مثلا تگ

یک جدول ایجاد میکنه ، تگ 

یک پاراگراف و … ولی با کدنویسی جاوا اسکریپت شما خیلی کارای جالب تر و جذاب تر می تونید انجام بدید.

مثلا با رفتن روی یه لینک یه سری اتفاقات جالب بیفته ، تاریخ و ساعت در صفحه داشته باشید ، با استفاده از یه فرم محاسبات ریاضی انجام بدید! و خیلی کارای دیگه. خلاصه بگم. زبان جاوا اسکریپت براحتی می تونه به خشک و بی روح بودن Html تازگی و جذابیت ببخشه.

جاوااسکریپت یک زبان شی گرا و مبتنی بر Object هست که فعلا در این مورد بحث نمی کنیم . این که شی گرایی چی هست فعلا همینقدر بگم که یه شیوه ی برنامه نویسی هست که در اون به همه چیز به عنوان یک شی نگاه میشه . برای شروع کار نیازی نیست که در این زمینه چیزی بدونید و فکر خودتونو مشغول کنید.

تاریخچه جاوا اسکریپت

به اختصار فقط بگم که بعد از اینکه طراحان وب متوجه شدند که Html به تنهایی نمی تونه ارتباط لازم رو با کاربر برقرار کنه به فکر ایجاد زبان جدیدی افتاند . به همین دلیل برای اولین بار شرکت Netscape در سال ۱۹۹۵ از این زبان در مرورگرهای خودش استفاده کرد.

زبان جاوا اسکریپت هم اکنون گسترش قابل توجهی داشته و استفاده از اون خیلی زیاد شده . البته توجه داشته باشید که جاوا اسکریپت و جاوا ربطی به هم ندارند و دو زبان جدا از هم هستند.

خصوصیات مهم زبان جاوا اسکریپت

Java Script یک زبان برنامه نویسی اسکریپتی است . دستور العمل های زبان های اسکریپتی ، در کامپیوتر کاربر و توسط مرورگر اجرا شده و برای اجرا نیازی به برنامه کمکی خاصی ندارند . به این زبان ها در اصطلاح طرف مشتری ( Client Side ) می گویند.

در مقابل زبان های مثل ASP.NET ابتدا توسط سرور ارسال کننده وب اجرا شده و سپس نتایج خروجی به زبان HTML برای اجرا در مرورگر فرستاده می شود . به این زبان ها در اصطلاح طرف سرور ( Server Side ) می گویند.

زبان های اسکریپتی ، جزء زبان های برنامه نویسی سبک هستند. این زبان ها در هنگام اجرا فازی به نام کامپایل* را طی نکرده و دستورات آن ها به صورت خط به خط اجرا می شوند.

کامپایل : برنامه های نوشته شده به زبان های برنامه نویسی مثل VB , C یا #C در هنگام اجرا ابتدا توسط کامپایلر به طور کامل خوانده شده و اشکال زدایی می شوند و در صورت عدم وجود اشکال ، اجرا خواهند شد . اما برنامه های نوشته شده به زبان های اسکریپتی ، به صورت خط به خط توسط مرورگر خوانده شده و اجرا می شوند.

برخی از امکانات Java Script

• Java Script به طراحان وب ، یک ابزار برنامه نویسی ساده و کارا می دهد.
• Java Script به رویدادهای مختلف در صفحه واکنش نشان می دهد . برای مثال می توان یک تابع Java Script تعریف کرده تا در هنگام وقوع یک رویداد مثل کلیک بر روی یک دکمه یا لود شدن صفحه ، اجرا شود.
• Java Script می تواند اطلاعات ارسالی یک فرم را اعتبار سنجی و کنترل نموده و در صورت صحیح بود ، آنها را به سرور ارسال کند . این کار باعث جلوگیری از ورود اطلاعات نادرست به سرور و کاهش ترافیک آن می شود.
• Java Script توانایی تشخیص نوع و نسخه مرورگر مورد استفاده کاربر را داشته و می تواند بر حسب آن نوع مرورگر خاص ، تنطیمات و صفحات ویژه ای را بارگذاری نماید.
• Java Script توانایی خواندن و نوشتن اطلاعات مورد نیاز مرورگر را بر روی کامپیوتر بازدید کننده صفحه را داراست ، که در اصطلاح به این کار ایجاد و خواندن Cookie می گویند.
• Java Script می تواند انواع کادرهای اخطار ، تایید و دریافت ورودی را به کاربر نمایش دهد.

تفاوت Java و Java Script

زبان های برنامه نویسی Java و Java Script دارای ساختار دستوری مشابه به هم هستند ، ولی ۲ زبان کاملا مجزا هستند.

Java یک زبان شی گرا قدرتمند برای برنامه نویسی بر روی پلتفرم های مختلف است ، در حالی که Java Script یک زبان ساده اسکریپت نویسی در مرورگر های وب است.

محل قرا گرفتن کد جاوا اسکریپت

کد های جاوا اسکریپت در قسمت html, head,body و نیز به صورت یک فایل خارجی (فایلی با پسوند js) قابل استفاده و فراخوانی هستند. اما معمولا” به کار بردن آن به صورت یک فایل خارجی به دلیل کم شدن میزان کد صفحه و ویرایش آسان تر مناسب تر است. به ویژه اگر جااوااسکریپت ما در تعداد زیادی از صفحات استفاده شده باشد.

۱- در قسمت head صفحه

در نمونه کد فوق ، تگ

اسکریپت هایی که در این قسمت قرار می گیرند، بلاقاصله اجرا نمی شوند، اما سایر اجزا و اسکریپت های صفحه می توانند به این اسکریپت ها ارجاع شوند.

معمولا قسمت head صفحه ، برای قرار دادن توابع جاوا اسکریپت مورد استفاده قرار می گیرد. (توابع گروهی از دستورات هستند که با یک ارجاع، اجرا می شوند.)

۲- در قسمت body

با قرار گرفتن فایل جاوا اسکریپت در قسمت body با لود شدن صفحه مستقیما” اجرا می گردد. معمولا” اسکریپت های شمارنده ها و برخی اسکریپت های آماری در بخش body قرا می گیرد.

۳- درون یک سند HTML

چنین عبارت هایی، کنترل گرهای حوادث نامیده می شوند و می توانند رویدادهای خاصی را با آن دستور HTML فعال نمایند. کنترل گرهای رویدادها در واقع نوع خاصی از اسکریپت محسوب می شوند که به دستور نیاز ندارند.

۴- در یک فایل جداگانه

جاوا اسکریپت از فایل های خارجی با پسوند .js پشتیبانی می کند. این فایل ها می توانند حاوی اسکریپت هایی باشند که از داخل یک سند HTML به آن ها ارجاع داده می شوند. نحوه فرا خوانی یک فایل خارجی جاوا اسکریپت (demo.js) به ترتیب زیر می باشد :

مزایای جاوا اسکریپت

در ادامه با تعدادی از مزایای استفاده از جاوا اسکریپت آشنا می شویم :

• اضافه کردن بخش های پویا به یک سند ساده HTML
• برخی از عملیات را نمی توان بدون استفاده از این زبان برنامه نویسی انجام داد. نظیر تعامل با کاربر، یافتن اطلاعات کاربری بازدید کنندگان نظیر IP های آنها و موارد دیگر
• نزدیک بودن جاوا اسکریپت به زبان های برنامه نویسی دیگر نظیر C, C++ و یا C#
• امکان استفاده از کتابخانه های آماده این زبان مانند jQuery
• سادگی در کد نویسی و پیاده سازی بدون درگیر شدن با کامپایلرهای پیچیده

معایب جاوا اسکریپت

از جمله معایب جاوا اسکریپت می توان موارد برتر زیر را بر شمرد :

• کند بودن در زمان اجرا بدلیل عدم کامپایل شدن کدها.
• عیب یابی کردن آن مشکل است.
• چنانچه خطایی در اجرای برنامه رخ دهد، در برخی از موارد بدون دادن پیامی یا ارائه هیچگونه راهنمایی، از برنامه خارج می شود.
• در همه مرورگرها قابل اجرا نمی باشد (در مرورگرهای قدیمی)
• بر روی مرورگر اجرا می شود در نتیجه هیچگونه امکانی برای مبادله با سرور سایت را ندارد.

نکته ای که در پایان باید متذکر شویم این است که جاوا اسکریپت روی کامپیوتر کلاینت یا همان مرورگر اجاره می شود (در مقایسه با اسکریپت هایی که بر روی سرور اجرا می شوند نظیر ASP یا PHP)

خب در این مطلب سعی کردیم هرچیزی که شما برای یادگیری اولیه و معرفی زبان جاوا اسکریپت نیاز دارید را به شما بگوییم تا از آنها استفاده کنید و معلومات خود را افزایش بدید. در ادامه سری آموزش های زبان جاوا اسکریپت شما را با خصوصیات این زبان کاربردی برای طراحی صفحات وب آشنا خواهیم کرد.